Özgür Yurtsever Hareket Başkanı, Lübnan Cumhurbaşkanı Gebran Bassil’in davetlisi olarak, Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Ekselansları Péter Szijjàrtó‘nun iştirakiyle Suriyeli mülteciler konusunda “Kimseyi Geride Bırakma” başlıklı bir konferans düzenledi. Süreksiz hükümette Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanı Abdullah Bou Habib ile Savunma, Güç ve Toplumsal İşler bakanları katıldı.
Lübnan’ın Suriye mülteci krizi meselesini paylaştığı Türkiye, Rusya, Çin, Katar ve Avusturya üzere öbür kimi ülkeler de vardı. Daha evvel Suriye’de üç defa düzenlenen sığınmacı konferanslarına katılmayan Türkiye, konferansta yerini aldı.
Toplantı FPM lideri Gebran Bassil’in konuşmasıyla başladı. Bassil konuşma sırasında FPM’nin, her iki tarafın da mağdur olduğu gerekçesiyle, mültecilerin ülkede konuk olarak kalma yahut ülkelerine dönmelerine haklarından feragat etmeme kararı aldıklarının ve bu duruma karşı olduklarının altını çizdi. “Kimseyi geride bırakmayın” sloganının yalnızca Birleşmiş Milletler’de atılmak için kâfi olmadığını, hem mültecilerin dönüşünü desteklemek hem de konut sahibi ülkenin yükünü taşımak için uygulanması gerektiğine işaret etti. Ayrıyeten Özgür Vatansever Hareket 2021’de 2011 doğumlu bireylere Lübnan vatandaşlığı verilmeyeceğini öngören bir yasa tasarısı önerdi.
“Sessiz çoğunluk üzerinde güçlü bir baskı var”
Ardından Bakan Szijjàrtó “çok önemli bir müdahalede bulunarak mültecilerin yerinden edilmesinin yönetilmemesi, bunun yerine büsbütün durdurulması gerektiğini” söyledi. “Yerinden edilme, konut sahibi ülke ve kaynakları için önemli bir kayıp ancak ne yazık ki yerinden edilmeyi önleyecek siyasetleri devreye sokan Avrupa ve bu nedenle sessiz çoğunluk üzerinde güçlü bir baskı var.” Ayrıyeten Macaristan’da göçmen zıddı bir yaklaşım olduğunu ve bunun istikrarsızlığın en baskılayıcı faktörlerinden biri olarak görüldüğünü söyledi; “Avrupa Birliği ve Brüksel’deki demokratlar bu nedenle kendilerini tavsiye ve konferans vermekle sınırlamak yerine bu bağlamda büyük bir sorumluluğa sahipler” dedi. Bu siyaset nedeniyle öteki bir ülkeye göç etmek isterken hayatını tehlikeye atarak hayatını kaybeden çok sayıda insan olduğuna da dikkat çekti; “artan bir uygulama haline gelen insan kaçakçılığına karışan beşerler da var.”
“Lübnan ve Türkiye mülteci krizinden büyük ziyan gördü”
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu‘nu temsilen Göçmenlik Genel Müdür Yardımcısı Fahri Türki Oba kelam alarak hem Lübnan’ın hem de Türkiye’nin Suriyeli mülteci krizinden büyük ziyan gördüğünü ve bunların en çok Lübnan’a mesken sahipliği yaptığını söyledi. Tıpkı formda Türkiye’de de “Geçici Koruma” statüsünde olan milyonlarca insanın olduğunu belirtti. Krizin Türkiye’deki insanların geçim kaynaklarını etkilediğini ve ek zorluklar ve baskılar getiren Covid-19 pandemisine ek olarak milletlerarası toplumu da ülkeyi daha fazla yük/külfet altında bırakmadan onları desteklemeye çağırdıklarını, geri dönüşün milletlerarası maddelere uygun olması gerektiğini, öbür yandan mültecilerin geri dönüşünün memleketler arası toplum, bilhassa de başka krizlere ağırlaşan bağışçı ülkeler, bilhassa Afgan ve Ukrayna krizleri üzerindeki baskıyı azaltması için gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini vurguladı.
Mülteci krizinde mahallî idarelerin karşılaştığı zorluklar
İlk oturumda Kamu Güvenliği Genel Müdürü Tümgeneral Abbas İbrahim ismine Yarbay Elie Aoun, Suriyeli mülteci krizinin Lübnan’daki güvenlik ve toplumsal istikrar üzerindeki yansımaları hakkında konuştu. İkinci oturumda milletvekili George Atallah ve parlamento işlerinde uzman avukat Joseph Helou, Suriyeli mülteciler meselesine ait yasal çerçeveyi anlattı. Üçüncü oturumda ise, Suriyeli mülteci krizine müdahalede belediyelerin karşılaştığı zorluklara odaklanıldı ve bu oturumda Hadath Belediye Başkanı Keserwan Belediyeler Birliği Lideri George Aoun kelam aldı.
Mülteci krizinin ekonomik ve mali yükü
Dördüncü oturumda, Toplumsal İşler Bakanı Danışmanı Sayın Raymond Tarabay, Bayan Nancy Saab ve Lübnan ve Yakın Doğu’da sürdürülebilir siyasetler için “Omega” kümesi araştırmacısı Bayan Mariette Melhem, Suriyeli mülteci krizinin Lübnan’a olan ekonomik ve mali yükü konusuna değindi.
Konferans, Toplumsal İşler Bakanı Dr. Hector Hajjar’ın, yerinden edilmiş bireylerin istekli bir biçimde geri dönüşü için başlattığı teşebbüslere dayalı olarak mültecilerin geri dönüşü konusundaki tecrübelerini anlatan bir konuşmasıyla kapandı. Yerinden Edilenler Bakanı Ekselansları Essam Sharaf Al-Din’in kapanış oturumuna katılması ve bir konuşma yapması planlandı, fakat şahsî nedenlerden ötürü katılamadı, bu nedenle sorumlu Sayın Talal Ahmed Nabhan onun ismine iştirakte bulundu.
Güvenli geri dönüşün formulü
Özgür Yurtseverlik Hareketi’nin Suriyeli mülteci krizine ait düzenlediği konferansın sonunda ve belgeyi çeşitli açılardan ele aldıktan sonra, sorunun türel çerçevesi seviyesinde, güvenlik, istikrar ve iktisada yansımaları, bu krizin ekonomik üzerindeki yükü, Lübnan’ın mali ve toplumsal durumunun yanı sıra Lübnan belediyelerinin mevcut durumuna getirilen zorluklar ve Suriyeli mültecilerin ülkelerine inançlı bir biçimde geri dönüşünü garanti eden bir tahlil için kapsamlı bir ulusal çerçeve arayışının akabinde, Lübnanlıların haklarını korurken, Özgür Vatanseverlik Hareketi aşağıdaki üzere detaylı bir dizi teklif sundu:
1. Aşağıdaki maddelerin uygulanması
* İş Hukuku (Lübnanlı olmayanların haksız rekabetini kınayan).
* Belediyeleri düzenleyen yasa (böylece belediye, seçmenlerin gayrimenkul ve arazi kiralarındaki ferdi çıkarlarını değil, Lübnan vatandaşlarının en yüksek çıkarlarını korumak için yetkisini etrafı çerçevesinde kullanır).
* 17. unsurunda “kamu güvenliği genel müdürünün, kamu güvenliği ve güvenliğine tehdit oluşturdukları birtakım istisnai durumlarda yabancıların hudut dışı edilmesi lehine kararlar alma yetkisinden” bahseden, yabancıların Lübnan’a giriş ve kalışlarını ve çıkışlarını düzenleyen yasa, ve “Lübnan topraklarına yasadışı yollardan giren yabancıların bir ay ile üç yıl ortasında mahpus cezası, para cezası ve Lübnan’dan atılmalarıyla cezalandırılmasını” öngören 32. Madde
* Lübnan topraklarına giren Suriye vatandaşlarının resmi geçiş noktalarından geçmeden hudut dışı edilmesine karar veren 15 Nisan 2019 tarihli Yüksek Savunma Kurulu kararı.
2. Özgür Yurtseverlik Hareketi tarafından sunulan tasarıların incelenmesi ve onaylanması gerekli olacaktır.
Yabancıların Lübnan’a giriş ve kalışlarını düzenleyen 10 Temmuz 1962 tarihli kanunun birtakım kararlarının değiştirilmesine ait yasa tasarısı ve ayrılışları, yabancıların Lübnan’a giriş ve kalışlarını düzenleyen kimi kararlarının değiştirilmesine ait yasa tasarısı, Lübnan’a giriş ve kalışlarını düzenleyen birtakım kararların değiştirilmesine ait yasa tasarısı, Lübnan’a giriş ve kalışlarını düzenleyen birtakım kararların değiştirilmesine ait yasa tasarısı, Lübnan’a giriş ve kalışlarını düzenleyen kimi kararların değiştirilmesine ait yasa tasarısı. Suriyeli mültecilerin statüsü, 2011’de ve Ekim 2021’den sonra doğan vatansız bireylere Lübnan vatandaşlığı verilmemesi yasası.
3. Mülteci evrakı her türlü siyasi tansiyondan uzak tutulmalı ve mülteci aileleri menşe ülkelerine iade ederek ve içlerindekileri kendi ülkelerini düzenledikten sonra yetkili istihdam alanlarında tutarak, bunun yansımalarıyla başa çıkmak ve ilerici ve kalıcı bir tahlil bulmak için kapsamlı bir Lübnan kararı alınmalıdır.
4. Lübnan her vakit mültecilerin kabul edildiği bir ülke olarak değil, bir geçiş ülkesi olarak görülmüştür, lakin bugün gerçek şu ki, nüfusuna nazaran dünyada en fazla mülteciyi ağırlayan ülke haline gelmiştir. Bu nedenle, bir yandan genel olarak mültecilerin ve öbür yandan bilhassa Suriyeli mültecilerin durumunu yöneten bir yasa çıkarmak gerekiyor, böylelikle Lübnan hudutlarına bitişik olmayan Suriye valiliklerinden gelen herkese yerinden edilmiş bir kişi yahut mülteci muamelesi yapılmıyor.
5. Lübnan Devletinin ve Lübnan halkının Suriyeli mültecilerin ekonomik, mali, insani, toplumsal, altyapı, kalkınma ve güvenlik seviyelerindeki büyük tesirine katlanmak zorunda kalarak, Suriyeli mültecilerin karşılanması ve korunmasına iştiraklerinde oynadığı olumlu rolü kabul etmek gerekir. Lübnan’ın, nüfusuyla ilgili olarak dünyada en fazla mülteciye mesken sahipliği yapan tek ülke olarak kabul edildiğine dikkat edilmesi gerekir.
6. Ön çalışmalar, Lübnan’ın Suriyeli mülteci krizine verdiği cevapta direkt ve dolaylı maliyetler açısından en büyük bağışçı ülke olmasa da bağışçı ülke haline geldiğini sayılarla kanıtlamıştır. Bu nedenle, bağışçı ülkeleri ve memleketler arası kuruluşları, Suriyeli mülteci krizine verdikleri karşılığın bir kesimi olarak, üç aylık raporların fon takibine dayanacağı rastgele bir çalışmada bu çeşitli sayıları dikkate almaya çağırıyoruz.
7. Lübnan’ın altyapısını Suriye krizinden evvelki durumuna getirmek için yaklaşık 4 milyar ABD dolarına muhtaçlığı olduğunu belirten milletlerarası raporlara dayanarak, Suriyeli mülteci krizi sonucunda ortaya çıkan fahiş maliyetlerin yanı sıra memleketler arası toplumu Lübnan ve Lübnan halkını tazmin etmeye çağırıyoruz.
8. Bu mevzuyu devlet egemenliği seviyesinde ele almak kaydıyla tüm Lübnan seviyelerinde birleşik bir durum benimsenmelidir.
9. Mültecilerin geri dönüşünü kolaylaştırmak için Suriye’deki erken güzelleşme programları desteklenmelidir.
10. Tehlikeli mahkumlar milletlerarası mutabakatlara uygun olarak hudut dışı edilmelidir.
11. Mültecilerin durumları ve hareketleri sıralanmalı ve izlenmelidir.